Afganistan Sorunu Nedir? Afganistan Savaşı Nedenleri?
AFGANİSTAN NEDİR SORUNU
Afganistan 1973 öncesinde krallıkla yönetilen bir devletti. Ancak 1953’ten itibaren meydana gelen iç gelişmeler sonucunda 1973’te krallık yıkıldı ve Cumhuriyet rejimi kuruldu. Bu tarihten itibaren SSCB ile yakın ilişkilerde bulunan Afganistan’da halk Sovyet yanlısı iktidara karşı ulusal direniş hareketine başladı.
Bunun üzerine iktidardakiler Sovyetlerden askeri yardım talep ettiler. Bu talebi değerlendiren SSCB, 27 Aralık 1979’da Afganistan’ı işgal ettiler. Bu işgal karşısında örgütlenen Afgan halkı SSCB yönetimine karşı direnişe geçti. Bu direniş sürerken SSCB’nin Güney Asya’daki varlığı batı ülkelerini ve Çin’i rahatsız etti. Çin, İran ve ABD başta olmak üzere pek çok ülke Afgan mücahitleri destekleme yolunu tercih ederek SSCB ile ilişkileri askıya almışlardır. Neticede bu sorun ancak 14 Nisan 1988 Cenevre Antlaşmasıyla çözümlendi. Bu antlaşma ile SSCB işgali kaldırdı ancak bu sefer Afganistan’da iktidar için iç çekişmeler başladı.
İktidar mücadelelerinde zamanla sivrilen kesim aşırı dinci olarak nitelendirilen Taliban oldu. Taliban gücünü arttırarak 1998’de ülkenim büyük bölümüne hakim oldu. Bu süreçte Taliban’ı başta ABD olmak üzere Pakistan ve Suudi Arabistan desteklerken, Rusya, İran ve Türkiye Taliban’a karşı çıktı.
11 Eylül İkiz Kuleler Saldırısı
11 Eylül 2001’de ABD’deki İkiz Kule Saldırıları sonrası, ABD yönetimi olaylardan Taliban’ı sorumlu tuttu ve Taliban’a karşı mücadele edeceğini açıkladı. NATO’nun ve BM’nin de destek ve onayını alan ABD, 7 Ekim 2001’de İngiltere ile beraber başta Kabil olmak üzere bütün Afganistan’ı bombalamaya başladı. Bu operasyonlar neticesinde ülkede Taliban yönetimi sonlandırıldı ve geçici bir hükümet kuruldu. Ancak sorun bir türlü çözülemedi. Zaman içerisinde yine güçlenen Taliban 2021 Ağustos’unda yeniden iktidarı ele geçirmeyi başardı.
