Genç Osmanlılar Kimdir Kısaca? Jön Türkler Kimdir ve Amaçları Nedir Kısaca?
Genç Osmanlılar Kimdir? Genç Osmanlıların Osmanlı Türk Modernleşmesindeki Etkileri
Sultan Abdül Aziz zamanında yeterince iyi olmayan ekonomi daha da kötüye gitti. Çünkü sultan Abdül Aziz yeni donanma için gereğinden fazla para harcıyor devlet yönetimiyle ve siyasi olaylarla pek yakından ilgilenmiyordu. Dış borçlar giderek arttı. İşte tam bu noktada yazar, memur, subaylardan oluşan Yeni Osmanlılar Cemiyeti kendini gösterdi.
Yeni Osmanlılar, batılı anlamda liberallik sürecinin adeta giriş seviyesini oluşturdular. Belgrad’da düzenlenen yemeğe katılan 6 genç Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılma tehlikesine karşın hükümete karşı hareketlenmek üzere “İttifak-ı Hamiyyet” adında gizli örgütlerini kurmuşlardır. “Şinasi, Agah Efendi, Ali Suavi, Meşveret, Mizancı Murat, Prens Sabahattin” gibi isimlerin yer aldığı bu cemiyetin Paris’teki önderi Ahmet Rızadır. Bu isimler için Osmanlı Devleti’nin batılılaşmasını temenni ediyordu gibi bir söz söylemek çok doğru olmayacaktır. Zira onların isteği devlet yönetiminde padişahın otoritesini kısıtlayacak ve yönetimi kontrol edecek bir meclis kurulması gerektiğiydi. Bu cemiyetteki kişilerin kendi aralarında fikir ayrılıkları tabi vardı ama hepsinin ortak isteği Osmanlı Devletinde padişahın yanında bir meclis bulunması gerekliliği ve bu meclis bağlantısıyla halkın devlet yönetimine katılmasıydı.
Genç Osmanlılar meşrutiyet istiyorlardı ve bir meclisin mevcudiyetini savunuyorlardı. Fakat padişahın hiç ortada olmadığı bir Cumhuriyet sistemine de karşıt görüş besliyorlardı. Yeni Osmanlılar Cemiyetine dâhil olan hemen hemen bütün üyeler Avrupa’nın belli başlı alanlarda örnek alınıp şeriat ve İslam hukukunun terk edilemez olduğu kanaatindeydi. Aslında şunu söylemek yanlış olmayacaktır ki bu cemiyet devletin kötü gidişatının temeline Avrupa’nın yeteri kadar örnek alınmadığının yanı sıra İslam hukukunun ve şeriatın doğru uygulanmamasına da bağlıyorlardı. Yeni Osmanlıların düşünceleri, bakış açıları bu yöndedir. Gösterdikleri faaliyetlere gelecek olursak eğer gazeteler çıkartıyor yazılar yazıyor ve edebi eserler ortaya çıkartıyorlardı. Bu eserlerle kendi fikirlerini halka aşılamayı amaç edinmişlerdi. Bu hareketle özdeşleşen en önemli isim kesinlikle Namık Kemal’dir.
Kısacası Yeni Osmanlılar Osmanlıcılık, Vatan, Vatanperverlik, Meşrutiyet, Millet, Vatandaşlık gibi kavramlarla hareket etmiş, bu düşünce sistemlerini Osmanlı halkına köklü kültürel değişikliğe gitmeden modern bir kimlik kazandırmayı amaçlamışlardır. Gelecekte İttihad ve Terakki Cemiyeti mensupları onlardan esinlenerek Türkiye Cumhuriyet kurucuları olacaktır.
II. Abdülhamid Yeni Osmanlıların Meşrutiyet ilanı ve Kanuni Esasi kabulü şartıyla tahta getirildi.
Çok geçmeden Ruslarla 93 harbi yaşandı ve kaybedildi gerekçesiyle II. Abdülhamid meclisi kapattı ve Kanuni Esasiyi askıya aldı. Bu süreçte yayınlanan gazetelere ve yazılara ciddi sansürler getirildi. Yeni Osmanlılar Cemiyetine mensup olan herkes devlete ve yönetime karşı eleştirilerinden ya sürgün edilmişti ya da kendi istekleriyle başka cezalardan beraat edebilmek için Avrupa’ya kaçmışlardı. Fakat bu durum onların yayın hayatını yürütmelerine engel olamadı. Avrupa’da M.Fazıl Paşa gibi isimlerin finanse olduğu birçok gazete çıkardılar. Bu gazeteler bir şekilde ülkeye getirildi ve okuyan halkta vatan, milliyetçilik ve demokratikleşme bilinci oluştu.
Bu bilinç Osmanlı halkına özellikle okuyan kesime modernleşme yolunda atılan temelleri oluşturmaktadır. Yeni Osmanlılar Batı’yı her anlamda örnek almamışlardır ve toplumu da yalnızca örnek aldıkları alanda etkilemişlerdir. Osmanlı toplumunun modern bir şekilde benliklerini asıl kimliklerini kaybetmelerini özellikle Türklüklerini kaybetmeden modernleşmesini, düşünce yapısı olarak modern, özgür düşünce, hürriyet ve meşrutiyet sistemini aşılamışlardır.
