Hukuki İşlemin Kurucu Unsurları? Hukuki İşlemin TAMAMLAYICI Unsurları?
Bir veya birden fazla kişinin hukuk düzeninin çizdiği sınırlar içinde hukuki sonuç doğurmaya yönelmiş irade açıklamalarından oluşan olguya hukuki işlem denilir.
- Hukuki İşlemin Unsurları:
- a) Kurucu Unsurlar: Hukuki sonucu gerçekleştirmeye yönelik irade açıklamalarıdır.
- b) Etkinlik Unsurları: Hukuki işlemler geçerli olarak kurulsa da sonuç doğurması için varlığı aranan unsurlardır. Örneğin ölüme bağlı bir tasarruf işlemi geçerli olarak kurulsa dahi sonuç doğurması için vasiyet edenin ölmesi gerekir.
- c) Geçerlilik Unsurları: Bütün hukuki işlemlerin geçerli bir şekilde kurulabilmesi için varlığı aranan şartlardır. Bunların eksikliği şu sonuçların doğmasına sebep olur:
- Kesin Hükümsüzlük: Sözleşmenin konusunun ahlaka, adaba, kamu düzenine ve hukuka aykırı olması, imkânsız olması, sözleşmenin şekil şartlarına uyulmaması gibi durumlarda sözleşme kesin hükümsüz sayılır.
- İşlemin İptal Edilebilirliği: Sözleşmenin yapılması sırasında hata, aldatma, korkutma veya gabinin olması gibi durumlarda sözleşme tarafların talebi ile iptal edilebilir.
- İşlemin Eksikliği: Küçük veya kısıtlıların yasal temsilcilerinin izni olmadan yaptığı sözleşmelerde veya yetkisiz temsil durumlarında görülür. Bu izinler veya yetkiler verilinceye kadar sözleşme eksiklik nedeniyle beklemede sayılır.
Hukuki İşlem ve Hukuki Fiil İlişkisi
Hukuki filler hukuk düzeninin kendisine sonuç bağladığı insan davranışlarıdır. Bu fiiller hukuka uygun veya aykırı olabilir. Bunların hepsinin bir hukuki sonucu vardır. Hukuki filler, bir insan davranışı olması sebebiyle hukuki işlemleri de kapsar ancak alanı hukuki işlemlerden çok daha geniştir. Örneğin bir şahsın yerleşim yeri tesisi için bir yere yerleşmesi, bir kimsenin haksız fiilde bulunarak bir şahsa zarar vermesi gibi…
- Hukuki İşlem Çeşitleri:
- a) Borçlandırıcı İşlemler: Malvarlığının pasif kısmını arttıran işlemlerdir. Borç sözleşmeleridir.
- b) Tasarruf İşlemleri: Bir hak ya da hukuki ilişkiyi doğrudan etkileyen, sınırlayan, karşı tarafa geçiren işlemlerdir. Taşınır-taşınmaz mal satışı gibi.
- c) Tek Taraflı Hukuki İşlemler: Tek bir tarafın irade açıklamasıyla meydana gelen işlemlerdir. Temsil yetkisinin verilmesi, vasiyet gibi…
ç) Çok Taraflı Hukuki İşlemler: Birden çok kişinin karşılıklı irade açıklamasıyla ortaya çıkan işlemlerdir. Satış Sözleşmesi gibi.
Hukuki İşlemin Oluşması
Hukuki işlemin oluşması için tarafların irade açıklamalarına ihtiyaç vardır. Bununla taraflar isteklerini dış dünyaya duyururlar. İrade açıklaması açık veya örtülü (sarih) olabilir. Kişi isteğini açıkça dile getiriyorsa irade açıklaması açık, açıkça dile getirmeyip de davranışlarının yorumundan anlaşılıyorsa irade açıklaması örtülüdür.
Susma kural olarak bir öneriyi ret anlamı taşır. Sadece vekalette susma kabul anlamı taşımaktadır.
İrade açıklaması aynı ortamda bulunanlar arasında sözle yapılabileceği gibi, anlık haberleşmenin sağlanması neticesinde farklı mekanlarda bulunanlar arasında da sözle yapılabilir. Bu hazırlar arasında yapılan bir irade açıklamasıdır.
İrade açıklaması yazıyla veya bir fiille de gerçekleşebilir.
İrade açıklamasının yapılabilmesi için önce bu açıklamanın kişinin zihninde şekillenmesi sonra da dışarıya yansıtılması gerekir.
İrade açıklamasının yapılması ile ulaşılmak istenen sonuca göre çeşitli yükümlülükler ortaya çıkar.
İrade açıklamasıyla ulaşılmak istenen sonucun da hukuka uygun olması gerekir.
