Sağlıklı Düşünmek İçin Ne Yapılmalı? Sağlıklı Düşünmek Nedir?
Düşünmek, herhangi bir konu hakkında muhakeme etmek, onu gözünde canlandırmak ve zihnimizde gözümüzün önüne getirmek anlamındadır. Fakat, düşünmek fiili sağlıklı yapıldığında etkilidir. Sağlıklı düşünmek demek, kişilerin hayatını aklı başında bir şekilde sürdürmesidir diyebiliriz. Aklı başında insan, yaşamına anlam vermek için düşüncelerini ve sağlığını denetleyen kişidir. Sağlıklı düşünme hususunda bir çoğumuzun hataları var ve sağlıklı düşünme nasıl olur onu bile tam anlamıyla uygulayamıyoruz. Sağlıklı düşünmeye nelerin engel olduğunu öğrenirsek sağlıklı düşünme konusunda önemli bir adım atmış oluruz.
Sağlıklı Düşünmeye Hangi Düşünceler Engel Olur?
Sağlıklı düşünmemizi engelleyen birtakım yanlışlarımızın olduğu bilinmektedir. Bu davranışların çoğunu farkında olmadan yapıyoruz ve sağlıklı düşünmeyi engellemiş oluyoruz. Bu hataları bilirsek bundan sonra yapmamaya gayret ederek sağlıklı düşünme kavramını tam olarak yerine getirmiş oluruz. İşte sağlıklı düşünmemizi engelleyen o hatalar:
- Aceleci Genelleme: Bu düşünce hatasında kişiler, kesin konuşma konusunda acele ederek erken kanıya varmaktadır. Eldeki veriler abartılarak hemen genelleme yapılır. Mesela, bir mahallede mülteci bir çocuğun arkadaşları ile kavga etmesi sonucunda bütün mülteci çocukların saldırgan olduğunun düşünülmesi
- Adam Karalama: Herhangi bir fikir beyan ederken, o düşünceye değil de onu söyleyen kişiye odaklanmak adam karalamadır. Bir konuya itiraz ederken o konu değil, o konu hakkında konuşan kişi esas alınır. Örneğin, evimizde kullandığımız herhangi bir cihazın ya da ev aletinin tamiratından kadınların anlamayacağının düşünülmesi. Yani arızalanan bir aletin tamiratıyla cinsiyetin alakası yoktur aslında. Bir erkek ya da kadın tamir etmeyi öğrenirse makine tamiri yapabilir pekâlâ.
- İkili Düşünme: Bu düşünce hatasında kişiye onlarca seçenek arasından iki tanesi sunulur ve ikisi arasında seçim yapması istenir. Örneğin, bir babanın evladına ya üniversiteyi kazanırsın ya da devlet memuru olursun diyerek onu bu iki seçenek arasından tercih yapmaya zorlaması gibi.
- Kişiselleştirme: Sağlıklı düşünmeye engel olan davranışlar arasında bulunan kişiselleştirme düşüncesinde insanlar olumsuz olayların hepsinden kendilerini sorumlu tutarlar. Bu konuda iyi olmadıklarını, sevilmediklerini ve suçlu olduklarını düşünürler.
- Karşıdaki Kişinin Zihnini Okuma: Düşünce hatalarından biri de insanların aklından geçenleri bildiğimizi düşünmektir. Yani bir kişinin kendimiz hakkında ne düşündüğünü kesin olarak bildiğimizi söyleriz. Sonuçta kimsenin aklından geçenleri okuyamayız.
- Felaket Tellallığı: Bu düşünce hatasını yapan kişiler en küçük negatif bir düşünceden devasa çıkarımlar yaparlar. Mesela; bir kişinin iş yerinde herhangi bir yazıyı veya projeyi zamanında teslim edemediği için kendisini işten kovacaklarını düşünmesi
- Konuyu Saptırma: Bu düşünme hatasında herhangi bir konu hakkında konuşurken dikkatleri başka yöne kaydırmak yani konuyu saptırmaktır. Mesela bir arkadaşımızla sohbet ederken ev fiyatlarının veya araba vergilerinin yüksek olmasından bahsederken, arkadaşımızın Afrika’da o kadar kişi açlıktan zor durumda kıvranırken sen nelerden bahsediyorsun diye çıkışması gibi. Yani bir yerde yaşanan yoksullukla araba vergilerin yüksek olması arasında hiçbir bağlantı yoktur. Yapılan davranmış tamamen konuyu saptırmaya yöneliktir.
- Çoğunluk Ne Yaparsa Onu Yapmak: Bu düşünme hatasında çoğunluğun yaptığı şeylerin doğru olarak kabul edilmesi düşüncesi Yani herkes yapıyorsa doğrudur diye düşünülür. Ama gerçek böyle değildir. Mesela, bir çocuğun okulda herkesin cep telefonu olduğunu annesine söylemesi gibi. Çoğunluk ne yaparsa doğru değildir yani.
Sağlıklı düşünme hatalarını ne kadar az yaparsak o kadar sağlıklı düşünmüş oluruz. Böylede de hem insanları yanlış anlamaktan kaçınmış oluruz hem de aklı başında bir insan olarak yolumuz devam ederiz.
